Νίκος Ξυλούρης
Ανώγεια 1936-Αθήνα 1980
Ο Νίκος Ξυλούρης γεννήθηκε στις 7 Ιουλίου του 1936 στα Ανώγεια Ρεθύμνου της Κρήτης. Η οικογένεια του είχε μεγάλη παράδοση στην μουσική, καθώς ήταν γεμάτη από τραγουδιστές και λυράρηδες.
Συνεργάστηκε με το Γιάννη Μαρκόπουλου, τον
Σταύρο Ξαρχάκο ("Διόνυσε καλοκαίρι μας", "Συλλογή") , τον Χριστόδουλο
Χάλαρη ("Τροπικός της Παρθένου", "Ακολουθία") και τον Χρήστο Λεοντή
("Καπνισμένο μου τσουκάλι").
Στα ριζίτικα, το ένστικτο του τον οδήγησε νωρίς να επαναλάβει το τραγούδισμά τους, και ν' αποκαταστήσει έτσι αυτή τη θέση των τραγουδιών, να την αναδείξει και να την προβάλλει, μέσα στο διαχρονικό άνθισμα της κρητικής μουσικής. Τα ριζίτικα χάρις στον Ξυλούρη γίνανε παγκοσμίως γνωστά.
H παρουσία του Nίκου Ξυλούρη στη μουσική μας ζωή όσο κι αν ήταν σύντομη σφράγισε ανεξίτηλα με την αξεπέραστη φωνή του τη συνείδησή μας και άφησε ολοζώντανα τα χνάρια της πάνω στο τοπίο της μουσικής μας μνήμης.