Η πνευματική παράδοση του Ρεθύμνου
Η πνευματική παραγωγή του Ρεθύμνου κατά τη διάρκεια της Βενετοκρατίας ήταν πλούσια ποσοτικά και ποιοτικά και σημαντική για την μετέπειτα πορεία των Νεοελληνικών Γραμμάτων και Τεχνών. Η άνθηση οφείλεται στην οικονομική και πνευματική ανάπτυξη που παρατηρήθηκε στην περιοχή κατά την περίοδο της Βενετοκρατίας: η ειρηνική διαβίωση και η επαφή με έναν ανεπτυγμένο πνευματικά και πολιτιστικά λαό ήταν οι παράγοντες που συνετέλεσαν στην καλλιέργεια της παιδείας και των γραμμάτων και στην εμφάνιση αξιόλογης πνευματικής παραγωγής.
Η πνευματική παράδοση του Ρεθύμνου συνεχίστηκε ακόμα και στις
δύσκολες μέρες της Τουρκοκρατίας, με πρωτοπόρους το λόγιο και θερμό πατριώτη Μανουήλ Βερνάρδο , τον λόγιο και
μεγάλο πατριώτη Εμμανουήλ Βυβιλάκη ,
το σπουδαίο φιλόλογο Εμμανουήλ Γενεράλι ,
τον πρωτοπόρο του σοσιαλιστικού κινήματος στη χώρα μας Σταύρο Καλλέργη, τις πρώτες φεμινίστριες Καλλιρόη Παρρέν-Σιγανού και Άννα
Βερνάρδου-Αποστολάκη, το θεμελιωτή της λαογραφίας στην Κρήτη Παύλο Βλαστό , τον ιδρυτή της
Γλωσσολογίας Γεώργιο Χατζηδάκη, τους
Πανεπιστημιακούς Ν. Χατζηδάκη , Χ. Μακρή, Γ. Κουρμούλη , Γ. Δασκαλάκη , Ν.
Σταυρουλάκη, Χ. Ζαμπετάκη, Μ. Σακκόραφο , Ι. Μαρκιανό, Ν. Παπαδάκη, τον εκδότη
της Μ.Ε.Ε. Π. Δρανδάκη , τον καθηγητή και λαϊκό αγωνιστή Γιαν. Μαθιουδάκη, τους
ζωγράφους Ν. Φωτάκη, Γ. Γαληνό, τους αγιογράφους Αντ. Βεβελάκη, Ιω. Σταθάκη, το
γλύπτη Γ. Κανακάκη, τους Ακαδημαϊκούς Π. Πρεβελάκη, Μ. Μανούσακα, το δικηγόρο
συγγραφέα και ερευνητή Μιχ. Παπαδάκη, τον ιδρυτή της Ι.Λ.Ε.Ρ. Χρ. Σταυρουλάκη,
το νοσταλγό ποιητή του Ρεθύμνου Γ. Καλομενόπουλο , το δεικτικό πεζογράφο του
Γιαν. Δαλέντζα , τους ονομαστούς λυράρηδες Α. Ροδινό , Μ. Λαγό , Αντ. Καρεκλά , Ν.
Ξυλούρη , Κ. Μουντάκη , τους ρεμπέτες Γ. Αγιούτη, Στυλ. Φουσταλιέρη, τους ιδρυτές
της Βιβλιοθήκης και πολλούς άλλους πνευματικούς ανθρώπους που τίμησαν και
τιμούν με το έργο τους αυτόν τον ευλογημένο τόπο, τον οποίο συνεχίζουν να
υπηρετούν με αφοσίωση οι νεότεροι.