Βρύσινας, Iερό κορυφής
Η αρχή της λειτουργίας του ιερού
κορυφής στη θέση Άγιο Πνεύμα
τοποθετείται στην προανακτορική περίοδο. Η αρχαιολογική θέση βρίσκεται στην
κορυφή του βουνού που δεσπόζει της πεδιάδας προς τα ανατολικά, στην περιοχή
δηλαδή όπου εντοπίζεται το οικιστικό κέντρο του Σταυρωμένου-Χαμαλευρίου.
Το ιερό κορυφής είναι γνωστό από τη δεκαετία του 1960. Mια μικρής κλίμακας, ωστόσο, αρχαιολογική έρευνα στη δεκαετία του 1970 έφερε στο φως άφθονα θραύσματα ειδωλίων, ανθρωπόμορφων και ζωόμορφων, καθώς και κεραμική, τα πρωιμότερα από τα οποία ανάγονται στην προανακτορική περίοδο. Η πρώτη περίοδος ακμή του ιερού τοποθετείται στην παλαιοανακτορική περίοδο. Το ιερό συνεχίζει το ρόλο του ως λατρευτικό κέντρο και κατά τη περίοδο των νέων ανακτόρων, εποχή που χαρακτηρίζεται από την εγκατάλειψη των μικρότερων, περιφερειακών ιερών και τη λατρευτική χρήση των πιο σημαντικών από αυτά. Από τη περίοδο αυτή προέρχονται εξαιρετικά αναθήματα, μεταξύ των οποίων και θραύσμα λίθινης τράπεζας με επιγραφή σε γραμμική Α γραφή.
Για τη μορφή του ιερού δεν έχουμε πολλά στοιχεία. Μπορούμε όμως να υποθέσουμε ότι επρόκειτο για υπαίθρια λατρεία, στο πλαίσιο της οποίας οι προσκυνητές τοποθετούσαν ειδώλια και κύπελλα σε σχισμές του φυσικού βράχου.
Το ιερό κορυφής είναι γνωστό από τη δεκαετία του 1960. Mια μικρής κλίμακας, ωστόσο, αρχαιολογική έρευνα στη δεκαετία του 1970 έφερε στο φως άφθονα θραύσματα ειδωλίων, ανθρωπόμορφων και ζωόμορφων, καθώς και κεραμική, τα πρωιμότερα από τα οποία ανάγονται στην προανακτορική περίοδο. Η πρώτη περίοδος ακμή του ιερού τοποθετείται στην παλαιοανακτορική περίοδο. Το ιερό συνεχίζει το ρόλο του ως λατρευτικό κέντρο και κατά τη περίοδο των νέων ανακτόρων, εποχή που χαρακτηρίζεται από την εγκατάλειψη των μικρότερων, περιφερειακών ιερών και τη λατρευτική χρήση των πιο σημαντικών από αυτά. Από τη περίοδο αυτή προέρχονται εξαιρετικά αναθήματα, μεταξύ των οποίων και θραύσμα λίθινης τράπεζας με επιγραφή σε γραμμική Α γραφή.
Για τη μορφή του ιερού δεν έχουμε πολλά στοιχεία. Μπορούμε όμως να υποθέσουμε ότι επρόκειτο για υπαίθρια λατρεία, στο πλαίσιο της οποίας οι προσκυνητές τοποθετούσαν ειδώλια και κύπελλα σε σχισμές του φυσικού βράχου.
Ο πλούτος και η ποσότητα των
αναθημάτων κυρίως στις μεταγενέστερες περιόδους, υποδεικνύουν εμβέλεια του
ιερού μεγαλύτερη των στενών γεωγραφικών ορίων της περιοχής.