Σπίτι του Πολιτισμού,  27/3/09

Κυρίες και Κύριοι

Αγαπητοί Φίλοι

Χαίρομαι κάθε φορά που ο Δήμος μας έχει την τιμή να συμμετέχει σε  πρωτοβουλίες σαν αυτή της Ενωσης Ελλήνων Φυσικών, που θέτουν γόνιμους προβληματισμούς σε επίκαιρα θέματα τα οποία είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την ποιότητα  αλλά και τη διάρκεια ζωής μας.

Γι αυτό και παρακαλώ τους διοργανωτές και καταξιωμένους εισηγητές να δεχθούν  τα ειλικρινή μου συγχαρητήρια και τις ευχές μου για καλή συνέχεια στο  ωραίο έργο του ς που έχει ως επίκεντρο τον Άνθρωπο.

Με την ευκαιρία, ας μου επιτρέψετε να καταθέσω κι εγώ τι απόψεις μου στο πολύ ενδιαφέρον θέμα που θα αναλύσουν οι ειδικοί αλλά αφορά κι ενδιαφέρει όλους, ειδικούς και μη.  

Στην σύγχρονη εποχή, ο άνθρωπος καλείται να επαναπροσδιορίσει την θέση του τόσο σε σχέση με τον πνευματικό του εαυτό του όσο και με την φύση, καθώς, αιώνες τώρα, ακολουθεί μία πορεία ασύμβατη με την ίδια τη Ζωή .

Η εκτεταμένη μόλυνση του περιβάλλοντος, η μαζική καταστροφή της χλωρίδας και της πανίδας, το φαινόμενο του θερμοκηπίου, η "τρύπα" του όζοντος, το ενεργειακό πρόβλημα ήταν κάποιες από τις αιχμές του οικολογικού προβλήματος που ανάγκασε τις κυβερνήσεις, τους κοινωνικούς φορείς κι ακόμα και τους απλούς ανθρώπους να προβληματιστούν σοβαρά αρχίζοντας να μελετούν σε βάθος τους φυσικούς και βιολογικούς νόμους και να παίρνουν κάποια μέτρα για την επαναφορά της φυσικής ισορροπίας. Εν τέλει, συμφωνούμε νομίζω πως, η εγωιστική συμπεριφορά του ανθρώπου απέναντι στο φυσικό περιβάλλον είναι γέννημα του σύγχρονου πολιτισμού.

Η σύγχρονη επιστήμη μπορεί να εξελίσσεται ταχύτητα, είναι φανερό όμως ότι σε επίπεδο κοινωνίας, υπάρχει κρίση αξιών, μοναξιά και ατομισμός, αποξένωση του ανθρώπου από τον εαυτό του και την φύση, αφού η παραγωγή όλο και περισσότερων υλικών αγαθών έχει πλέον αναδειχθεί σε  υπέρτατο σκοπό της ζωής.

Ειδικά ο νέο-Έλληνας φέρει διπλή ευθύνη στους ώμους του. Ως συνεχιστής μίας απίστευτης πολιτιστικής κληρονομιάς οφείλει να αποκαταστήσει τον κομμένο ομφάλιο λώρο με την αρχαιοελληνική σκέψη, η οποία σε κάθε δύσκολη στιγμή της ανθρωπότητας αποτέλεσε την αφετηρία του Διαφωτισμού και της Αναγέννησης, αλλά και να πρωτοστατήσει σε μία νέα αντίληψη για τον άνθρωπο, την ζωή, και τον κόσμο.

Από την άλλη, οφείλουμε να σκεφτούμε ότι ο άνθρωπος έχει την δυνατότητα των συνειδητών επιλογών του. Επιλογών που επηρεάζουν όμως όχι μόνο τον ίδιο, αλλά και το φυσικό περιβάλλον, στο οποίο έχει επιβληθεί και συνειδητά καταστρέφει, έχοντας ξεχάσει την αμφίδρομη σχέση που υφίσταται μεταξύ ανθρώπου και φύσης.

Αντίθετα με την σημερινή πρακτική, για την αρχαία Ελληνική αντίληψη Θεός και κόσμος ταυτίζονται, συνεπώς υφίσταται μία άρρηκτη ενότητα του ανθρώπου και της φύσης, άρα και σεβασμός γι'' αυτήν.

Για την αρχαία Ελληνική φιλοσοφία και επιστήμη, ο κόσμος δημιουργήθηκε κατά τέτοιο τρόπο, ώστε η ίδια του η δομή, περιείχε το μυστικό μιας ιερής και αιώνιας τάξης, που αποκαλύπτεται ως κοσμική και πλανητική αρμονία, η οποία εξατομικεύεται στην ανθρώπινη ύπαρξη.

Οφείλουμε λοιπόν, να ανακαλύψουμε τον αληθινό άνθρωπο, την πνευματική μας Ιθάκη. Να διευρύνουμε την συνειδητότητα μας αγκαλιάζοντας όλα τα δημιουργήματα, μετέχοντας ενεργά στο κοσμικό σχέδιο, επιβεβαιώνοντας την αιώνια υπόσταση της αθάνατης και αιώνιας φύσης του. Oλόκληρη η θεωρία της εξέλιξης συμπυκνώνεται σε μία πρόταση του Αναξίμανδρου, ο οποίος είπε πως «οτιδήποτε γεννιέται μέσα στη φύση έχει ένα χρέος, που το πληρώνει όταν αποσυντίθενται, δίνοντας έτσι καινούργια ζωή».

O σεβασμός των αρχαίων Eλλήνων προς το Περιβάλλον συνδέεται με τη λατρεία της φύσης, με την επιστημονική μελέτη της φύσης, με τη χωροταξική οργάνωση των πόλεων-κρατών, με το υδρευτικό και αποχετευτικό σύστημα και τόσα άλλα. Oι αρχαίοι Έλληνες, παρόλο που δεν αντιμετώπιζαν έντονα περιβαλλοντικά προβλήματα, καθώς η ανθρώπινη επέμβαση στο περιβάλλον ήταν μικρή, είχαν διαμορφώσει περιβαλλοντική συνείδηση.

H οικολογική τους ευαισθησία εντοπίζεται τόσο στη θρησκεία, στη φιλοσοφία, την οικονομία, όσο και στον τρόπο διαβίωσης και διαχείρισης των φυσικών πόρων. H ελληνική μυθολογία, με πλήθος θεοποιημένων φυσικών στοιχείων, και η επιστημονική μελέτη της φύσης απέτρεπε τους αρχαίους να επέμβουν καταστρεπτικά -τουλάχιστον σε μεγάλο βαθμό- στο περιβάλλον. Oι πρόγονοι μας απέφευγαν την υπερεκμετάλλευση και την καταπάτηση των φυσικών πόρων και επαναχρησιμοποιούσαν τα υλικά, όπου αυτό ήταν δυνατό και συμφέρον. H χωροταξική οργάνωση των πόλεων-κρατών μαρτυρεί την προσπάθεια ένταξης των οικισμών και των κτιρίων στο φυσικό περιβάλλον. Θεωρούσαν το περιβάλλον ιερό και κάθε ασέβεια κατά της φύσεως ήταν καταδικαστέα.

Οι Aρχαίοι Έλληνες τίμησαν το περιβάλλον. Tί από όλα αυτά ισχύει στις ημέρες μας; Tί έχει απομείνει από την ευαισθησία και το ενδιαφέρον στην εποχή που όλα σχεδόν έχουν τιμή αγοράς και πώλησης;  

Θα πρέπει άμεσα να συνειδητοποιήσουμε ότι η φύση είναι αυτή που μας δείχνει ξανά και ξανά το δρόμο. Η φύση προσφέρει τροφή, στέγη, βοηθάει την αναπαραγωγή, καθώς αποζητά την ανακύκλωση, που στην ουσία εμπλουτίζει τις πηγές επιβίωσης τόσο του εαυτού της όσο και των οργανισμών που την απαρτίζουν. Η φύση είναι συντηρητική όταν όλα δουλεύουν καλά και επαναστατική όταν δεν συμβαίνει αυτό. Oι περισσότεροι από εμάς ζούμε τη ζωή μας με παρόμοιο τρόπο. Aλλάζουμε μόνο όταν πιεστούμε μέσα από δυσκολίες και κρίσεις.

Σήμερα, υπάρχει μεγάλος φόβος για ό,τι αφορά την παγκόσμια αλλαγή του κλίματος. Όποια και αν είναι η αιτία, εμείς οι άνθρωποι πρέπει να προσαρμοστούμε σε αυτή τη νέα πραγματικότητα.

Προσωπικά, θεωρώ ότι ακόμη υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης για αποφευχθεί ο κίνδυνος μιας  παγκόσμιας καταστροφής που ακόμη κι αυτή θα ωθήσει όλους τους ανθρώπους να συνεργαστούν και να χρησιμοποιήσουν όλη τους την ενέργεια, όχι στον πόλεμο αλλά στην αλληλοβοήθεια.

Ας ελπίσουμε λοιπόν, ότι κάποτε θα βλέπουμε από μακριά τον αιώνα μας και αυτές τις κλιματολογικές αλλαγές ως την ευκαιρία που είχε η ανθρωπότητα για να συνεργαστεί. Ότι θα δεχτούμε την αλήθεια που έρχεται μέσα από την φύση. Όχι την αλήθεια που φτιάχνει το μυαλό των ανθρώπων. Ότι θα ζούμε σύμφωνα με την ηθική της γνώσης. Όχι με την ηθική της δεισιδαιμονίας και των προλήψεων. Ότι θα μάθουμε να αποθεώνουμε την Oμορφιά. Γιατί η Oμορφιά είναι δυνατή σαν το νου μας και φθαρτή σαν τη σάρκα μας.

 Και κυρίως αυτό... Ότι θα αγαπήσουμε πραγματικά τον άνθρωπο γιατί ο άνθρωπος είναι το πιο τραγικό πλάσμα μέσα στο σύμπαν.

Ενα σύμπαν που είναι στο χέρι του να το σεβαστεί για να σεβαστεί κι αυτό την με τη σειρά του τη δική μας  μικροπαρουσία στους κόλπους του..

Σας ευχαριστώ πολύ.