Μελέτη αποκατάστασης ερειπωμένου παραδοσιακού κτίσματος για χρήση κοινωνικών και άλλων λειτουργιών (Κ.Δ.Α.Π. – Κ.Η.Φ.Η. ΚΛΠ) στην οδό Εμμανουήλ Βερνάρδου (αρ. )
ΔΗΜΟΣ ΡΕΘΥΜΝΗΣ
ΓΡΑΦΕΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ
ΠΑΛΙΑΣ ΠΟΛΗΣ ΡΕΘΥΜΝΟΥ
ΕΡΓΟ : ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΕΡΕΙΠΩΜΕΝΟΥ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΥ ΚΤΙΣΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΧΡΗΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΩΝ (Κ.Δ.Α.Π.-Κ.Η.Φ.Η ΚΛΠ)
ΘΕΣΗ : ΠΑΛΙΑ ΠΟΛΗ ΡΕΘΥΜΝΟΥ (οδός Εμμ. Βερνάρδου 12-14)
ΜΕΛΕΤΗΤΗΣ : ΣΤΑΘΗΣ Θ. ΚΕΛΕΚΗΣ, αρχιτέκτων
Τ Ε Χ Ν Ι Κ Η
Ε Κ Θ Ε Σ H
ΡΕΘΥΜΝΟ ΙΟΥΛΙΟΣ 2006
1. ΓΕΝΙΚΑ
Το συγκεκριμένο κτίριο βρίσκεται στην Παλιά Πόλη του Ρεθύμνου, δυτικά του Τεμένους Νεραντζέ. Έχει πρόσωπο προς Β. στην οδό Βερνάρδου και προς Ν. στον κοινόχρηστο χώρο που βρίσκεται δυτικά της αυλής του 1ου Δημοτικού Σχολείου Ρεθύμνου.
Αποτελεί τμήμα ενός ευρύτερου συγκροτήματος ερειπίων παραδοσιακών κτισμάτων, τα οποία μετά την απόκτηση και την αποκατάστασή τους από το Δήμο Ρεθύμνου θα χρησιμοποιηθούν για να στεγάσουν πολιτιστικές και κοινωνικές λειτουργίες.
Σήμερα βρίσκεται σε ερειπωμένη κατάσταση στη θέση τμήματος των συνοδευτικών κτισμάτων της μονής Αυγουστινιανών μοναχών της SANTA MARIA (το παρακείμενο καθολικό της που μετατράπηκε από τους Τούρκους στο τζαμί το 1657, αποτελεί το σημερινό Ωδείο), που επί τουρκοκρατίας και μέχρι το πρώτο τέταρτο του προηγούμενο αιώνα μετατράπηκαν και συμπληρώθηκαν σε κατοικίες.
2. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ
Το συγκρότημα αποτελείται από δύο διώροφα τμήματα. Στο προς Β., επί της οδού Εμμ. Βερνάρδου και του υφιστάμενου εκεί ενετικού campo, σώζονται μόνο οι φέροντες τοίχοι, από αργολιθοδομή, οι οποίοι στο ισόγειο βρίσκονται σε καλή γενικά κατάσταση, ειδικά αυτοί της πρόσοψης, λόγω κυρίως της επιμελημένης δόμησης των ενσωματωμένων εκεί λαξευτών λίθινων στοιχείων των πλαισίων των παραθύρων, των παραστάδων - τόξων των θυρών και των θυρωμάτων.
Στον όροφο παρατηρείται μερική αποδιοργάνωση έως και μερική ή ολική καταστροφή των τοίχων και των επιχρισμάτων τους. Στο ΒΑ τμήμα το ξύλινο μεσοπάτωμα είναι σχεδόν κατεστραμμένο, ενώ στο υπόλοιπο υφίστανται μόνο τα ίχνη των ξύλινων μεσοπατωμάτων και του δώματος - κεραμοσκεπής.
Τα ξύλινα κουφώματα ελλείπουν παντελώς, πλην των θυρών της όψης στο ισόγειο, που όμως βρίσκονται σε κακή κατάσταση. Τα εκεί παράθυρα διατηρούν τις σιδεριές τους. Ομοίως σε κακή κατάσταση βρίσκονται το κιόσκι από τσατμαδότοιχο σε τμήμα του ορόφου της βόρειας όψης.
Στο προς Ν. τμήμα του κτιρίου οι υφιστάμενοι στη στάθμη του ισογείου πέτρινοι θόλοι βρίσκονται σε καλή κατάσταση. Οι υπόλοιπο τοίχοι από αργολιθοδομή, τόσο στη στάθμη του ισογείου, όσο κυρίως και σ''αυτήν του ορόφου, είναι ολικώς αποδιοργανωμένοι ή κατεστραμμένοι.
Το δώμα έχει καταστραφεί παντελώς, όπως και όλα τα ξύλινα κουφώματα.
Στο τμήμα αυτό (όροφος) σώζεται μια μεγάλη χαρακτηριστική εστία με λαξευτό λίθινο τόξο και παραστάδες, που μαζί με την καλοδιατηρημένη καμινάδα της αποτελούν αξιόλογα αρχιτεκτονικά στοιχεία του συγκροτήματος.
Η σημερινή ερειπιώδης κατάσταση στο σύνολο σχεδόν του κτιρίου είναι συνδυασμός πολλαπλών παλαιοτέρων μετατροπών - επεμβάσεων και της πολύχρονης εγκατάλειψής του. Η καταστροφή των δωμάτων και της στέγης άφησε τα δομικά στοιχεία του κτιρίου κατά τα τελευταία τουλάχιστον τριάντα χρόνια εκτεθειμένα στις βλαπτικές επιδράσεις των καιρικών φαινομένων, τις οποίες ήρθε να συμπληρώσει η εμφάνιση της πλούσιας αυτοφυούς βλάστησης (βρωμόδεντρων).
3. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ
Η παρούσα επέμβαση είναι στην ουσία :
α) αποκατάσταση των τοίχων και των θόλων του ισογείου με γενική ή τοπική ενίσχυση ή συμπλήρωσή τους
β) ανακατασκευή των τοίχων του ορόφου με λιθοδομή (με αξιοποίηση και ενσωμάτωση όλων των αξιόλογων αρχιτεκτονικών μελών (εστία, καμινάδα, παραστάδες, τόξα, θυρώματα), τα οποία θα καταγραφούν και θα αποθηκευτούν μέχρι την επανένταξή τους και
γ) ανακατασκευή των μεσοπατωμάτων, των δωμάτων και της κεραμοσκεπούς στέγης.
Η γενική αυτή αποκατάσταση των συγκεκριμένων κτισμάτων γίνεται με γνώμονα - οδηγό τα στοιχεία που προέκυψαν τόσο από την καταγραφή και εκτεταμένη φωτογραφική αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης, όσο και από: α) παλαιότερα αποτυπωτικά σχέδια του κτιρίου (Αποτύπωση ΥΠΠΟ 1985) β) Αποτυπώσεις όψεων κτιρίων οδού Βερνάρδου (Μελέτη Προστασίας - Ανάδειξης Παλιάς Πόλης Ρεθύμνης, Μουτσόπουλος - Ζέρβας 1973).
Η παρούσα αποκατάσταση γίνεται σεβόμενη την υφιστάμενη διαρρύθμιση και τις στάθμες των ορόφων του συγκροτήματος, μεταξύ των άλλων και για να μην αλλοιωθεί η στατική δομή του. Στην ουσία υπήρξε σχεδόν απόλυτη προσαρμογή των χώρων της νέας χρήσης στην υφισταμένη διαρρύθμιση του κτιρίου.
Συγκεκριμένα το κτίριο αποκαθίσταται για να στεγάσει τις εξής λειτουργίες :
α) Στο ισόγειο του νότιου τμήματος (περίπου 200 m2) Κέντρο Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών (ΚΔΑΠ) με είσοδο από τον κοινόχρηστο χώρο που υπάρχει σήμερα ανατολικά της αυλής του 1ου δημοτικού σχολείου. Θα έχει αίθουσα απασχόλησης, αίθουσα κατασκευών, γραφείο και τους άλλους απαιτούμενους αποθηκευτικούς χώρους.
β) Στον όροφο του ίδιου τμήματος (ίσου εμβαδού) θα λειτουργήσει το Κέντρο Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων (ΚΗΦΗ) με είσοδο από τον ίδιο κοινόχρηστο χώρο μέσω εξωτερικής υπαίθριας σκάλας και ανελκυστήρα. Θα έχει αίθουσα αναψυχής - συγκεντρώσεων, δύο δωμάτια ανάπαυσης, γραφείο, παρασκευαστήριο και λοιπούς βοηθητικούς χώρους.
γ) Ένα τμήμα του ισογείου με είσοδο από το ενετικό campo της οδού Βερνάρδου και το σύνολο του ορόφου του βόρειου τμήματος συνολικού εμβαδού περίπου 200 m2 έχει διαρρυθμιστεί για να λειτουργήσει ως Ωδείο με δύο μεγάλες αίθουσες υποδοχής και εκδηλώσεων καθώς και μικρούς χώρους διδασκαλίας διαφόρων μουσικών οργάνων και άλλους βοηθητικούς χώρους.
Στο υπόλοιπο τμήμα του ισογείου (περίπου 170 m2) με είσοδο τόσο από την οδό Βερνάρδου, όσο και από τον προς Ν. κοινόχρηστο χώρο θα λειτουργήσει Κέντρο Συμβουλευτικής, το οποίο θα διαθέτει μεγάλη αίθουσα για ομαδικές συναντήσεις, δύο μικρότερες για ατομικές, αίθριο και άλλους βοηθητικούς χώρους.
Έχει ληφθεί μέριμνα ώστε όλοι οι χώροι του συγκροτήματος να είναι προσπελάσιμοι από ΑΜΕΑ.