Παρέμβαση Προέδρου Π.Ε.Δ Κρήτης κ. Γιώργη Μαρινάκη/ Δήμαρχος Ρεθύμνης  στην παρουσίαση του βιβλίου κ. Ιωάννη -  Οδυσσέα Ζώρα «Κραταιό Πανεπιστήμιο: Διαχρονία και μεταρρυθμιστικές προτάσεις»

 Ηράκλειο, 11 Δεκεμβρίου 2024

Αξιότιμοι συνομιλητές

Κυρίες και Κύριοι

 Με τιμά η πρόσκληση συμμετοχής μου σε αυτό τον επιστημονικό διάλογο  που συντελείται με αφορμή το νέο βιβλίο του πρώην  Πρύτανη του Πανεπιστημίου Κρήτης και μέχρι προσφάτως  Γενικού Γραμματέα του Υπουργείου Παιδείας κ. Οδυσσέα Ζώρα για το Κραταιό Πανεπιστήμιο. Ευχαριστώ πολύ λοιπόν τον συγγραφέα και τους διοργανωτές της αποψινής εκδήλωσης για την ευκαιρία που προσφέρουν στην Περιφερειακή και Τοπική Αυτοδιοίκηση  να συνομιλήσει θεσμικά με την ακαδημαϊκή κοινότητα και να συμβάλλει, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της, στη διαχείριση των προκλήσεων που αντιμετωπίζει το σημερινό ελληνικό πανεπιστήμιο.

 Παρότι δεν έχω ακόμα μελετήσει  το νέο πνευματικό πόνημα του αξιότιμου κ. Ζώρα- κάτι που θα πράξω σύντομα δίχως άλλο- μέσα   από συνεντεύξεις  του σχετικά με το βιβλίο, από κατ’ ιδίαν συζητήσεις μου με πολιτικούς και ακαδημαϊκούς συναδέλφους του και από δημοσιευμένες αναφορές εστιασμένες στις πρωτοποριακές θέσεις και την επιχειρηματολογία που προτάσσει για την αναμόρφωση και εξέλιξη του ελληνικού πανεπιστημίου, έχω αποκρυσταλλώσει  άποψη επ’ αυτού.

Σε αυτήν άλλωστε συνέβαλλε η προσωπική εμπειρία μου, η διαμορφωθείσα μέσα από τη  θεσμική συνεργασία μου με τον κ. Ζώρα, την περίοδο που διετέλεσε Πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης, το οποίο όπως γνωρίζετε εδρεύει στο Ρέθυμνο.

 Μπορώ λοιπόν με ασφαλή βεβαιότητα να καταθέσω  την ευρυμάθεια, το υψηλό κύρος του, το πολυδιάστατο ρεαλιστικό όραμά του για την Ανώτατη Εκπαίδευση, τη βαθιά ευαισθησία του για το παρόν και το μέλλον του Πανεπιστημίου, την ενεργητικότητα και την ακούραστη  συμβολή του στην εξωστρέφεια του Πανεπιστημίου ως εξαιρετικός γνώστης της διεθνούς ακαδημαϊκής πραγματικότητας.

Το δομικό, ωστόσο, χαρακτηριστικό της ακαδημαϊκής του ταυτότητας αλλά και της προσωπικότητάς του είναι η τόλμη, η παρρησία και η  πνευματική συγκρότηση που διαπνέουν τη διαρκή έκθεσή του  στο δημόσιο διάλογο για ένα από τα κρισιμότερα ζητήματα  που απασχολούν διαχρονικά της χώρα μας: Την Παιδεία και την Εκπαίδευση.

Παρότι ο  κ. Ζώρας δεν χρειάζεται συστάσεις, έχει πάντοτε αξία η αναφορά στη μέχρι σήμερα διαδρομή του ως επιστήμονας που έχει αφιερώσει τη ζωή του  στην ιατρική έρευνα και πράξη μέσα  στα χειρουργεία αλλά και ως ακαδημαϊκός,  επιφορτισμένος με τη  διοίκηση του Πανεπιστημίου ως Πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης ως  Πρόεδρος του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου και για ένα μεγάλο διάστημα μέχρι πρόσφατα ως  Γενικός Γραμματέας  του Υπουργείου Παιδείας. 

 Η σωρευμένη επιστημονική του γνώση κι εμπειρία, αναμφίβολα τον καθιστούν ειδήμονα στον γραπτό και προφορικό λόγο που επικεντρώνεται  στο Πανεπιστήμιο καθεαυτό: την οργάνωση και  λειτουργία του, τη διασφάλιση της αυτοτέλειας και αυτονομίας του, της ανταγωνιστικότητάς  του στο διεθνές στερέωμα, της διακινδύνευσής του.

Είμαι βέβαιος  ότι η εκπεφρασμένη, με κάθε δυνατό τρόπο, αγωνία του για την εξασφάλιση των όρων και των συνθηκών που θα επιτρέπουν στο ελληνικό Πανεπιστήμιο να λειτουργεί ως κοιτίδα διαφύλαξης και προώθησης υψηλών αξιών,  ανιχνεύεται και σε αυτό το πόνημά του.    

 Εξάλλου, στο πλαίσιο της γόνιμης  παρελθούσας συνεργασίας μας, είχε δοθεί η ευκαιρία να μοιραστούμε, με την ιδιότητα του   ως Πρύτανης  του Πανεπιστημίου Κρήτης, κοινούς  προβληματισμούς για τη διασφάλιση της ικανότητας του Πανεπιστημίου  να υπερασπίζεται τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα και  την ακαδημαϊκή ελευθερία, την ελευθερία του λόγου και  της έρευνας.

 Σήμερα,  ο κ. Ζώρας επιχειρεί με το βιβλίο του να οριοθετήσει  τη διευρυμένη συζήτηση για την προοπτική ενός Πανεπιστημίου που θα έχει επίγνωση της οντότητας του και εναργή εικόνα των όρων  που συνθέτουν την ταυτότητά  του.

Κυρίως όμως, την μετεξέλιξή του σ΄  ένα δυναμικό  Ανώτατο Ίδρυμα  που θα παρακολουθεί τις εξελίξεις  και θα παραμένει διαρκώς συνδεδεμένο με την κοινωνία και την οικονομία, μια κοιτίδα καλλιέργειας ελεύθερων, καταρτισμένων, πολυμαθών πολιτών που θα έχουν γνώση της θέσης τους στον κόσμο και του ρόλου που επιθυμούν να υπηρετούν μέσα σ’ αυτόν.

Ενός Πανεπιστημίου που θα επιτρέπει στους φοιτητές του να διαβιούν μια πραγματική ακαδημαϊκή ζωή  μέσα στο campus και στους οποίους θα προσφέρονται γενναιόδωρα, μετά την αποφοίτησή τους,  αξιοπρεπείς και αξιοκρατικές ευκαιρίες απασχόλησης στη χώρα που τους ανάθρεψε και τους σπούδασε με δικούς  της πόρους,  χωρίς να εξωθούνται σε αναζήτηση μιας νέας ζωής στο εξωτερικό.

Απαραίτητη βέβαια προϋπόθεση επίτευξης του σπουδαίου αυτού στόχου είναι να παρασχεθούν στα Πανεπιστήμια και τους  φορείς τους, τα  κατάλληλα  θεσμικά, οικονομικά και κοινωνικά εργαλεία για την υλοποίηση του μεταρρυθμιστικού προγράμματος που θα εφαρμοστεί.

Η ανεπάρκεια ή έλλειψή τους, ελλοχεύει τον κίνδυνο μετατροπής της επιχειρούμενης μεταρρύθμισης σε απορρύθμιση,  με ότι αυτό συνεπάγεται για την εξέλιξη της Ανώτατης Εκπαίδευσης στη χώρα μας.

 Ας αναγνωρισθεί  επίσης η  αδιαμφισβήτητη επικαιρότητα της έγγραφης κατάθεσης των απόψεων και προτάσεων του αγαπητού κ. Ζώρα. Διανύουμε μια μεταβατική περίοδο στην  οποία ο μετασχηματισμός και η αναδιαμόρφωση του ελληνικού Πανεπιστημίου,  είναι ένα μεγάλο στοίχημα.  

 Σε αυτή την αγωνιώδη προσπάθεια διασφάλισης της βιωσιμότητας και αειφορίας της Ανώτατης  Εκπαίδευσης στη χώρα μας, οι οποίες δυναμιτίζονται από εσωτερικές παθογένειες αλλά και εξωτερικούς  ανταγωνισμούς, οι πρωτοποριακές ιδέες και προτάσεις για ένα σύγχρονο Κραταιό Πανεπιστήμιο, από έναν καταξιωμένο ακαδημαϊκό, οραματιστή, πραγματιστή και πρωταγωνιστή στη διαχρονική πορεία   εξέλιξης, ανάπτυξής και προόδου των ακαδημαϊκών μας ιδρυμάτων, είναι πολύτιμη.

 Ανεξάρτητα λοιπόν αν συμφωνεί ή διαφωνεί  κάποιος  με τις σκέψεις του, ουδείς νομίζω αμφισβητεί την αξία του περιεχομένου και της στόχευσης  του διαλόγου που προκαλεί για τη δημιουργία ισχυρών, ευέλικτων, ανταγωνιστικών ακαδημαϊκών  ιδρυμάτων στη χώρα μας. 

 Όπως επίσης αξιομνημόνευτη είναι η τόλμη του συγγραφέα να μιλήσει ξεκάθαρα και στοχευμένα για θέματα που αφορούν τη σχέση Πανεπιστημίου – Κράτους παραθέτοντας τα δικά του επιχειρήματα,  τα οποία  εγείρουν ποικίλες, αμφίσημες αντιδράσεις από εκπαιδευτικούς, συνδικαλιστικούς, επιχειρηματικούς και  σχετικούς με την Παιδεία κύκλους.

Σε κάθε περίπτωση,  η φωνή επιστημόνων όπως του  αγαπητού Πρύτανη έχει βαρύτητα, ουσία και αξίζει να ακουστεί.

 Με αυτές τις σκέψεις, λοιπόν,  τις οποίες συνοδεύουν τα  θερμά μου συγχαρητήρια, καταθέτω στον κ. Ζώρα την  ευχή  να αποτελέσει το βιβλίο του μια σημαντική τομή  στη ριζική αναδιαμόρφωση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της χώρας μας.

Σας ευχαριστώ πολύ.