Σεβασμιώτατοι

Αρχιεπίσκοπε Αυστραλίας κύριε  Μακάριε

Αρχιεπίσκοπε Κρήτης κύριε Ευγένιε

Μητροπολίτη Ρεθυμνης & Αυλοποτάμου κ. Πρόδρομε

Άγιοι Πατέρες της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας

Αξιότιμοι κύριοι Καθηγητές και εκπρόσωποι του Κλήρου

Με ιδιαίτερη τιμή υποδεχόμαστε στο Ρέθυμνο και στους  φιλόξενους χώρους του Κέντρου Πολιτισμικής και Κοινωνικής Διακονίας «ΘΕΟΜΗΤΩΡ» και της Ιεράς Πατριαρχικής και Σταυροπηγιακής Μονής Αρκαδίου, τις εργασίες του Συνεδρίου Βιοηθικής, το οποίο για 2^η συνεχή χρονιά ανέλαβε και διεκπεραίωσε η Εκκλησία  της Κρήτης και ο Αρχιεπίσκοπος κ.κ. Ευγένιος με τη συνδρομή της Ιεράς μας Μητρόπολης και του Επισκόπου μας κ.κ. Προδρόμου.

Χαιρόμαστε που το σεβαστό Οικουμενικό μας Πατριαρχείο επέλεξε το Ρέθυμνο για τη διεξαγωγή του εν λόγω Επιστημονικού και  Θεολογικού Συνεδρίου.  Με  την ευλογία του Παναγιώτατου Οικουμενικού Πατριάρχη κύριου Βαρθολομαίου, την οργανωτική επιμέλεια της Συνοδικής Επιτροπής Βιοηθικής και του Προέδρου της Σεβασμιώτατου Αρχιεπισκόπου Αυστραλίας κ.κ. Μακαρίου  την Εκκλησία της Κρήτης και του τόπου μας καθώς και την πολύτιμη συνδρομή διακεκριμένων επιστημόνων, το Συνέδριο αποκτά το χαρακτήρα θεσμού.

  Παρακαλώ δεχθείτε τους εγκάρδιους χαιρετισμούς και τις ευχές του Δημάρχου Ρεθύμνης καθώς και την έκφραση της λύπης του για την επιβεβλημένη απουσία του από την αποψινή εναρκτήρια του Συνεδρίου εκδήλωση.

Αναχώρησε το πρωϊ για τη Σπάρτη προκειμένου να συμμετάσχει ως εισηγητής, με την ιδιότητα του Προέδρου των ΔΕΥΑ της χώρας, σ’ ένα σημαντικό Συνέδριο για την Κλιματική αλλαγή, τη Βιώσιμη  Ανάπτυξη και τη διαχείριση φυσικών πόρων.

Συμμερίζεται ωστόσο κι εκείνος την ικανοποίηση που προκαλεί σε  όλους μας η διαπίστωση του συγχρονισμού της Εκκλησίας μας με τα σύγχρονα προτάγματα και τα ευέλικτα αντανακλαστικά που επιδεικνύει απέναντι στις  προκλήσεις των καιρών, προκειμένου να ανταποκρίνεται  στις ηθικές, κοινωνικές και εξατομικευμένες ανάγκες του ποιμνίου της.

Η θεματολογία του 2^ου Συνεδρίου Βιοηθικής, επιβεβαιώνει αυτή την άποψη. 

Αποτελεί κοινή παραδοχή πως  η Τεχνητή Νοημοσύνη έχει εισβάλει δυναμικά σε κάθε έκφραση της καθημερινότητάς μας και σε ζωτικούς τομείς της ζωής μας:  

στον κλάδο της Υγείας  και των βιο-Επιστημών,  της πληροφορικής  της βιομηχανίας, της ενέργειας, των μεταφορών, του εμπορίου και των υπηρεσιών καταναλωτικών αγαθών,  του μάρκετινγκ ακόμη και στο χώρο της μόδας.

Στον εργασιακό χώρο, μεγάλο ποσοστό των Ελλήνων  εργοδοτών έχουν υιοθετήσει  την Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) στη λειτουργία της επιχείρησής τους.

Πλέον, η έννοια της ελεύθερης προσωπικής  επιλογής, αποκτά άλλο περιεχόμενο. Τα πάντα καθορίζονται από αλγόριθμούς οι οποίοι αναλύουν τη συμπεριφορά και τις προτιμήσεις  μας, προσανατολίζοντας τις τελικές επιλογές και αποφάσεις μας . 

Μεταξύ άλλων , εκείνο που πραγματικά προκαλεί μεγάλη ανησυχία, εγείροντας σοβαρά ηθικά διλήμματα  είναι η  δυνατότητα της  τεχνητής νοημοσύνης να  δημιουργεί ψηφιακά ολόκληρες συνομιλίες, καθώς και οπτικοακουστικές αναπαραστάσεις που μιμούνται ανθρώπους που έχουν πεθάνει. Χρησιμοποιώντας φωτογραφίες, φωνητικά μηνύματα και βίντεο αγαπημένων προσώπων που έχουμε χάσει, ειδικές πλατφόρμες και εφαρμογές δημιουργούν  μια εκδοχή τους  επιτρέποντας στους πενθούντες μια μεταθανάτια συνομιλία μαζί τους.

Εξίσου σοβαροί είναι και οι προβληματισμοί που αναδύονται σχετικά με τα όρια  παρέμβασης της τεχνητής νοημοσύνης στη σύλληψη, την προάσπιση, τη  συντήρηση,  την  επιμήκυνση ακόμη και τον τερματισμό της  ανθρώπινης ζωής.

Ας μην υποτιμούμε ακόμη, τους κινδύνους που ελλοχεύουν από την αλόγιστη και ανεξέλεγκτη χρήση της σε ζητήματα   ασφάλειας των πολιτών, παραβίασης  θεμελιωδών  δικαιωμάτων,  παραπληροφόρησης του κοινού, πρόκλησης επιβλαβών εξαρτήσεων, ειδικά στους νέους, οι οποίες αλλάζουν δραματικά το περιεχόμενο και τη λειτουργία των ανθρωπίνων σχέσεων, τον τρόπο που νοηματοδοτούμε τον κόσμο γύρω μας, το αξιακό  μας σύστημα, την πίστη μας σε ακλόνητες βεβαιότητες, τη σχέση μας με το Θείο.

Αναγνωρίζοντας τους κινδύνους, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ενέκρινε πριν από ένα χρόνο, ευρωπαϊκό νόμο που αφορά  την Τεχνητή Νοημοσύνη (AI ACT), εγκαινιάζοντας σε παγκόσμιο επίπεδο την πρώτη νομοθετική και κανονιστική  προσπάθεια  ρύθμισης των συστημάτων της ΤΝ.

Πάντως, είναι γεγονός αναντίρρητο  ότι η  επέλαση της Τεχνητής  Νοημοσύνης είναι σαρωτική και η προσαρμογή όλων μας στην πολλαπλότητα των  νέων  πλατφορμών και τεχνολογικών εφαρμογών, μοιάζει μονόδρομος. Ουδείς, εξ όσων συμπορεύεται με το πνεύμα των καιρών (το Zeitgeist, για να επικαλεστούμε τη φιλοσοφική έννοια που απεικονίζει τη σκέψη και τη νοοτροπία μίας εποχής),  μπορεί να αντισταθεί στο πανίσχυρο ρεύμα της εξέλιξης, διακινδυνεύοντας να παροπλιστεί και να απομονωθεί από το κοινωνικό του γίγνεσθαι.  

Εντούτοις, είναι μάταιο να εξαντληθούμε στη δαιμονοποίησή της.

Άλλωστε κάθε καινοτομία που προκαλεί ανατροπή στα δεδομένα,  έχει και τη θετική της πλευρά και μπορεί , αν αξιοποιηθεί σωστά, να κομίζει όφελος στους ανθρώπους και στις κοινωνίες που συγκροτούν .

Ήδη έχουμε  απτά αποτελέσματα στην επιτυχή αντιμετώπιση ασθενειών, στον τομέα της προληπτικής ιατρικής,  της πρόληψης και θωράκισης μας απέναντι στις επιπτώσεις της  κλιματικής αλλαγής , σε τεχνολογικά επιτεύγματα που διευκολύνουν τη ζωή διασφαλίζοντας την ποιότητα της και προστατεύον το περιβάλλον . 

Σε κάθε περίπτωση, απαιτείται διαρκής εγρήγορση, ενημέρωση και κριτική σκέψη απέναντι στην ανάγνωση, ερμηνεία και  βίωση  του νέου αυτού θαυμαστού ψηφιακού στερεώματος.

Προτεραιότητα θεωρώ πως πρέπει να δίδεται  στις κοινωνικές, ηθικές και ψυχικές  ανάγκες των ανθρώπων, ώστε να αποτελούν το επίκεντρο κάθε νέας τεχνολογικής εφαρμογής.

Αναμφίβολα, η επαρκής εκπαίδευση των νέων μας  ώστε να αντιληφθούν την άρρηκτη σχέση της ευημερίας του πλανήτη αλλά και της δικής τους  με την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, την προστασία των φυσικών πόρων και τη συνοχή των κοινωνιών την οποία διασφαλίζει η Αλληλεγγύη ο Σεβασμός και η Αγάπη.

Σε αυτό τον κρίσιμο για την αξιοπρεπή διαβίωσή αλλά και επιβίωση μας, τομέα μπορεί να επιδράσει καταλυτικά η  Ορθόδοξη Εκκλησία μας, όπως άλλωστε πράττει διαχρονικά.

Αναμένοντας με μεγάλο ενδιαφέρον τις εισηγήσεις των άξιων ομιλητών και τα συμπεράσματα του Συνεδρίου, σας ευχαριστώ θερμά που μου επιτρέψατε  να μοιραστώ τις σκέψεις μου μαζί σας. Εύχομαι ευλογία Κυρίου και δύναμη στο σημαντικό κοινωνικό σας έργο.