Το θέμα της βίας κατά των γυναικών μέσα στην οικογένεια, τέθηκε από το Γυναικείο Κίνημα στις αρχές της δεκαετίας του '70 σε Ευρώπη και Αμερική ενώ στην Ελλάδα μετά την μεταπολίτευση, όταν οργανώθηκαν αυτόνομες γυναικείες ομάδες με φεμινιστικά αιτήματα. Το 1986 η Γενική Γραμματεία Ισότητας έθιξε για πρώτη φορά σε κυβερηντικό επίπεδο το θέμα αυτό και ζήτησε από ομάδα γυναικών επιστημόνων, μια μελέτη προσέγγισης του προβλήματος από γυναικεία σκοπιά και προτάσεις για κρατική παρέμβαση. Το 1988 δημιούργησε το Κέντρο Υποδοχής Κακοποιημένων Γυναικών στην Αθήνα και το 1993 σε συνεργασία με το Δήμο Αθηναίων, δημιουργήθηκε Ξενώνας για τις κακοποιημένες γυναίκες και τα παιδιά τους.

Τι εννοούμε όμως όταν λέμε βία; Ποιές είναι οι μορφές της και πώς αυτές επηρεάζουν την ψυχική και σωματική υγεία της γυναίκας;

Η βία κατά των γυναικών αναφέρεται στην άσκηση σωματικής, ψυχικής, οικονομικής ή και σεξουαλικής βίας σε μια γυναίκα από τον σύζυγο ή τον ερωτικό σύντροφο, νυν και πρώην ή από άλλα μέλη της οικογένειας με στόχο την επιβολή ελέγχου. Μοναδικός στόχος, δηλαδή, του ατόμου που κακοποιεί τη σύντροφό του είναι να αποκτήσει τον πλήρη έλεγχο της ζωής της, και για να το πετύχει αυτό μπορεί να καταφεύγει κατ’ επανάληψη σε διάφορες μεθόδους και συμπεριφορές.

Η βία έχει τρεις κύριες μορφές:

Ψυχολογική κακοποίηση (λεκτική ή μη λεκτική κακοποίηση, συναισθηματικός εκφοβισμός, απομόνωση από το οικογενειακό ή φιλικό περιβάλλον, οικονομική κακοποίηση, έλεγχος, καταδίωξη, υπερβολική ζήλεια, κτητική συμπεριφορά).
Σωματική κακοποίηση (σπρώξιμο, χαστούκι, χτύπημα με γροθιές, δάγκωμα, πρόκληση εγκαύματος, χτύπημα με αντικείμενα, προσπάθεια στραγγαλίσματος ή πνιγμού, απειλή με μαχαίρι ή όπλο, εγκατάλειψη σε επικίνδυνο ή απομακρυσμένο μέρος, περιορισμός ελευθερίας, στέρηση υλικών πόρων για την κάλυψη βασικών αναγκών, στέρηση ιατρικής βοήθειας ή φαρμάκων που χρειάζεται όταν είναι άρρωστη ή τραυματισμένη).
Σεξουαλική κακοποίηση (βιασμός ή απόπειρα βιασμού, ανεπιθύμητα σεξουαλικά αγγίγματα, εξαναγκασμός συμμετοχής σε υποτιμητικές σεξουαλικές πράξεις, εξαναγκασμός σε σεξουαλική επαφή χωρίς προφυλάξεις, εξαναγκασμός σε σεξουαλική επαφή με άλλα άτομα ή σε πορνεία).

Οι παραπάνω μορφές βίας προκαλούν ανάμεικτα συναισθήματα σε μια κακοποιημένη γυναίκα, κάποια από τα οποία αποτελούν και τους βασικούς λόγους που την αποτρέπουν να ζητήσει βοήθεια:

- Ταπείνωση

- Λύπη

- Θυμός

- Απόγνωση

- Ντροπή

- Φόβος για το σύντροφό της

- Ενοχές καθώς πιστεύει ότι αυτή φταίει

- Πρόκληση του δράστη / Άπραγη να κάνει κάτι για να τον σταματήσει

- Μείωση αυτοεκτίμησης και αυτοπεποίθησης

- Απόσυρση από το οικογενειακό – φιλικό περιβάλλον

- Αποφυγή κοινωνικών συναναστροφών (επιβολή συζύγου/ντροπή μη γίνει αντιληπτή από τον κοινωνικό περίγυρο)

- Καταφυγή στη χρήση αλκοόλ ή ουσιών για να απαλύνει τον ψυχικό της πόνο

Εκτός από τα εμφανή σημάδια και τα τραύματα που μπορεί να έχει στο σώμα της ως αποτέλεσμα σωματικής ή σεξουαλικής βίας, υπάρχουν ορισμένα σωματικά και ψυχολογικά συμπτώματα αλλά και διάφορες ψυχοσωματικές ασθένειες και συμπτώματα που οφείλονται στο διαρκές στρες με το οποίο ζει. Αυτά είναι:

- Άγχος

- Στρες

- Κατάθλιψη

- Διαταραχές ύπνου (π.χ. αϋπνίες, συχνοί εφιάλτες)

- Πονοκέφαλοι και ημικρανίες

- Χρόνιοι πόνοι (π.χ. στην πλάτη και στον αυχένα)

- Συχνές λοιμώξεις του ανοσοποιητικού συστήματος

- Προβλήματα στο στομάχι ή στο έντερο κ.α.

- Κίνδυνος επιπλοκών κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης (π.χ. αποβολές, λοιμώξεια)

ΠΗΓΗ: Πετρουλάκη, Κ., Τσιριγώτη, Α., Κουβέλη, Ε., & Σωτηρίου, Π. (2013). Οδηγός «απόδρασης» από μια βίαιη σχέση. Αθήνα: Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας (Ε.Δ.κ.Β.). [ISBN: 978-960-9569-06-4]

                                                      
Με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης